Endometriosis (Çikolata Kisti) Nedir?

Endometriosis (Çikolata Kisti)

Endometriosis dünyada ki kadın popülasyonunun ortalama 10 da birini etkileyen ve etkilediği hastaların yaşam kalitelerini bozan bir hastalıktır.

Endometriosis rahim içini döşeyen ve dökülerek kadınların adet olmasını sağlayan hücrelerin olmaları gereken yer dışında yerleşmesidir. Maalesef her ay kişinin adet görmesini sağlayan hormonlar bu hücreleri de etkileyerek kişide kasık ağrısı veya şiddetli adet ağrılarına sebep olur.

Tamamen östrojen hormonuna bağımlı olan bu aylık değişimler sırasında prostaglandinler artar ve rahim dışı yerleşik endometrial hücrelerde enflamasyon yaratarak yapışkan proteinlerin salgılanmasına neden olur.

Bu proteinler çevre dokular ile yapışıklıklar yaparak ağrıların daha da artmasına ve süreklilik kazanmasına yol açarak komşu organların şekil ve fonksiyonlarını bozar. Endometriosis bulaşıcı bir hastalık değildir.

En sık olarak yumurtalıklarda (over) yerleşir -her ay minik adet kanamaları ile büyüyen kistlere çikolata kistleri denir. Tuba yada tüpler-rahim kası içi rahim çevresi periton-bağırsaklar ve mesane sık görülen yerleşim yerleridir. Adet başlangıcı olan menarş ile menopoz yılları arasında rastlanır. Çeşitli sosyal nedenlerle doktora başvuru ve tanı konmasında 9 ile 12 yıl arasında gecikir.

Çikolata kisti kadın infertilitesinde %30 yakın pay sahibidir. Tanı vajinal ultrason MR ve laparoskopik girişim ile konur. Laparoskopi hastalığın sınıflandırılması ve lezyonların çıkartılması açısından altın standarttır. Ayrıca progestin hormonları ve ağrı esiciler hastalığın belirtilerine göre kullanılır. Tedavi de yönlendirme çocuk isteğine bağlı programlanır.

Endometriozis Nedir?

Endometriozis normalde rahim iç duvarını döşeyen endometriyal hücrelerin, olması gereken rahim içi dokudan farklı yerlere yerleşip, patolojik durum oluşturmasıdır. Endometriyal hücreler, kadının adet döngüsünde, adet olmasını sağlayan hücrelerdir. Bu hücreler aynen Uterusda (rahimde) olduğu gibi, yerleştiği yerde de adet döngüsü etkisi yapar.

Yumurtalıklara yerleştiğinde yumurtalığın işlev ve kalitesini bozabilir. Tüplere yerleştiğinde, tüplerin işlevini olumsuz etkileyip, tüpte tıkanıklıklara neden olarak kısırlığa yol açabilir. Ayrıca karın iç yüzeyini döşeyen periton denen karın iç duvarına da yerleşerek de şiddetli yoğun ağrılara sebep olabilir Yumurtalıklar, tuba yada tüpler-rahim kası içi rahim çevresi periton-bağırsaklar ve mesane sık görülen yerleşim yerleridir.

Hastalık her yaş grubunu etkileleyebilmekle birlikte, özellikle doğurganlık çağı olan 30-40 ‘lı yaşlarda görülmektedir.

Endometriozis nedenler nelerdir?

• Genetik faktörler/ genetik yatkınlık
• Retrograd (ters yönde) menstrüasyon: Normalde rahim iç duvarını döşeyen endometriyum, adet kanamasıyla birlikte vajinal yolla dışarıya atılır. Eğer geriye doğru kanama olursa, bu endometriyal hücreler tüplere, tüp aracılığı ile yumurtalıklara ve karın boşluğuna yayılarak diğer organlara yayılıp endometriozise neden olabilir
• Hematojen/ lenfojen yolla yayılım: Kan dolaşımı veya lenfatik sistem yoluylada çeşitli organlara yayılabilir.

Endometriozis belirtileri nelerdir?

Dismenore (ağrılı adet görme) en sık görülen bulgudur. Basit hafif ağrıdan, analjeziklere yanıt vermeyen ağrıya kadar şiddeti artabilir. Endometriosis (Çikolata Kisti) belirtileri şunlardır;

• İlişki esnasında ağrı.
• İnfertilite (Kısırlık): İnfertilitede % 30-40 gibi oranda pay sahibi olabilir. Karın içinde yapışıklıklar yaparak, tüp / yumurta bütünlüğünü bozarak, tüplerde tıkanıklık yaparak infertilite nedeni olabilir.
• Dışkılama ve idrar yapma esnasında, hafiften şiddetliye kadar ağrı nedeni olabilir.
• Kanama düzensizlikleri: Adet arası lekelenmelerden yoğun kanamalara kadar farklı spektrumda kanama düzensizlikleri sergileyebilir.
• Gastrointestinal şikayetler: İshal, kabızlık şişkinlik bulantı gibi şikayetlere neden olabilir.

Çikolata Kisti Tanısı

• Pelvik Muayene
• Ultrason: Transvajinal veya transabdominal ultason ile endometrioma denen çikolata kistlerinin tanısı konabilir. Ancak her endometriotik odak ultrasonda görüntülenemeyebilir.
• Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Batın içindeki odakların boyut ve yerleşimi yeri hakkında bilgi verebilir.
• Laparoskopi: Laparoskopi hastalığın tanısı/ sınıflandırılması ve lezyonların çıkartılmasında gold standarttır.

Çikolata Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?

Medikal Tedavi

Nonsteroid antienflamatuar ajanlar (ağrı kesiciler). Özellikle çocuk sahibi olmayı isteyen kadınlarda tedavi yöntemi olarak seçilebilinir.

Hormonal Tedaviler

Progesteron içeren ilaçlardan depo iğneler ve ya mirena gibi hormon salgılayan spiraller kullanılabilinir Oral kontraseptif ajanlar (oğum kontrol hapları) özellikle çocuk sahibi olmayı istemeyen hastalarda, odakları ve ağrıyı baskılmada etkin bir yöntemdir. Ayrıca progesteron antagonistleri, antiprogestinler, GnRH analogları, aromataz baskılayıcı ajanlar tedavide alternatif seçeneklerdir.

Çikolata Kisti Ameliyatı İzmir

Endometrioma (çikolata kistleri) medikal tedaviye yanıt vermeyen ağrı ve infertilite durumlarında seçilecek yöntemdir. Açık ameliyat veya kapalı (laparoskopi) çikolata kisti ameliyatı da tercih edilebilir. Cerrahi yöntemde kist kapsülü ile birlikte çıkarılır. Özellikle infertil hastalarda, laparoskopi ile endometriotik odakların tahribi, yapışıklıkların açılması, anatominin düzeltilmesi gebeliği sağlamada başarıyı arttırır.