Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri Nedir?

Özofagus, halk arasında bilinen ismiyle yemek borusu, ağız boşluğunu mideye bağlayan, yaklaşık 25 - 30 cm uzunluğunda kas yapısında bir tüptür. Kişi yuttuğu zaman, özefagus kas tabakaları kasılarak yiyecekleri mide içine doğru iter. Özofagusu oluşturan hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalmasıyla yemek borusu kanseri oluşur. En sık görülen kanserler arasında 7. sıradır.

Yemek borusu kanseri, özofagus olarak bilinen yemek borusunda oluşan bir kanser türüdür. Yemek borusu, ağızdan mideye yiyeceklerin geçişini sağlayan boru şeklindeki organdır. Bu kanser türü, genellikle ilerledikçe tanı konulması zor olan bir hastalık olabilir. Erken evrede belirti vermemesi, tedavi ve yaşam beklentisi üzerinde büyük bir etkisi olabilmektedir.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanserinin Çeşitleri Nelerdir?

Özofagus kanserinin 2 tipi vardır; skuamöz (yassı hücreli) kanser ve adeno kanser. Bu iki ana türün dışında, nadiren özofagus sarkomları (kas hücrelerinden kaynaklanan kanser türü) da görülebilmektedir.

• Skuamöz hücre karsinomu: Yassı hücreli kanser, özofagus iç tabakasından köken alır ve genellikle özefagus üst ve orta kısmında görülür.
• Adenokarsinom: Adenokanserler ise özefagus alt ucunda buluna salgı bezlerinden kaynaklanır.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanserinin Evreleri Nelerdir?

• Evre 1: Kanseri daha yeni oluşması evre 1 olarak kabul edilir. Kanser sadece yemek borusu iç zarında bulunur kas tabakasına ulaşmamıştır.
• Evre 2: Kanser hücreleri kas tabakasına ulaşmıştır.
• Evre 3: Kanser çevre lenf bezlerine sıçramıştır.
• Evre 4: Kanser diğer karaciğer, akciğer, kemik gibi diğer organlara sıçramıştır.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri Kimlerde Daha Sık Görülür?

Tüm kanserlerin yüzde 1,5–2'sini, sindirim sistemi kanserlerinin ise yüzde 5-7'sini oluşturmaktadır. Görülme sıklığının coğrafi bölgelere göre değiştiği bilinmektedir. Ülkemizde de özellikle doğu bölgelerinde fazla görülmektedir. 50–70 yaşlarında sıklığı artmakta, 30 yaşın altında seyrek görülmektedir. Erkeklerde kadınlara oranla yaklaşık 2- 2.5 kat daha fazla rastlanmaktadır. Sigara ve alkol kullanımı riski arttırmaktadır.

Aşırı sıcak yemek ve içecek tüketmek, buğday, mısır ve pirinçten zengin, taze meyve ve sebzeden fakir diyet, tütsülenmiş gıda tüketimi, ailede yemek borusu kanseri tanısı almış birinci dereceden akraba olması, aşırı kilolu olmak, krnoik reflü hastalığı, barrett özofagus hastalığı, akalazya hastalığı tanısı almış olanlarda sık görülür.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

• Yutma güçlüğü,
• Yutma ağrısı,
• Ses kısıklığı,
• Uzun süreli geçmeyen öksürük,
• Yemek yerken boğazda takılma hissi,
• Yemek sonrası kusma veya yutulan gıdaların ağıza geri gelmesi,
• Kanlı kusma,
• Midede yanma,
• Geçmeyen hıçkırık,
• Sırtta kürek kemikleri arasına veya boğaza vurabilen ağrı,
• Boyunda büyümüş lenf bezleri,
• Kısa sürede (6 ay) istemsiz 10 kg ve üzerinde kilo kaybı.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanserinde Tanı Nasıl Konur?

Yemek borusu kanserinin tanısı ağızdan girilen kameralı bir sistem olan endoskopik kontrolle kanserli alanın gözle görülmesi ile konur. Ancak yemek borusu kanseri teşhisini kesinleştirmek için anormal görünen dokudan alınan parçanın patolojik olarak incelenmesi gerekmektedir.

Yemek borusu kanserinin tanısı konduktan sonra yukarıda sayılan evrelerden hangisinde olduğunu, yemek borusu duvarında ne kadar ilerlediğini belirleyebilmek için endoskopik ultrasonografi (EUS),bilgisayarlı tomografi denilen yöntemler kullanılır. Ayrıca tedavi veya yemek borusu kanseri ameliyatı olacak kişilerde kanserinin vücutta yayılımını belirlemek amacı ile PET/BT görüntüleme yapılabilir.

Yemek Borusu Kanseri Teşhisi

Yemek borusu kanseri tanısı koymak için çeşitli testler ve taramalar yapılabilir. En yaygın kullanılan yöntemler şunlardır:

1. Endoskopi: Bir tüp ve kamera aracılığıyla yemek borusu içine bakılarak kanserin varlığı tespit edilebilir. Endoskopi sırasında biyopsi de yapılabilir.
2. Biyopsi: Endoskopi sırasında alınan örnek, laboratuvar ortamında incelenerek kanserin türü belirlenebilir.
3. Bilgisayarlı Tomografi (BT) Taraması: Kanserin yayılıp yayılmadığını görmek için BT taraması kullanılabilir.
4. Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Tümörün yayılımı hakkında daha fazla bilgi edinmek için MRG yapılabilir.
5. Pozitron Emisyon Tomografisi (PET): Kanserin vücutta başka bölgelere yayılıp yayılmadığını görmek için PET taramaları yapılabilir.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanserinde Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Yemek borusu kanseri tedavisinde kullanılan yöntemler, kanserin evresine, tümörün yerine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Başlıca tedavi seçenekleri şunlardır:

1. Cerrahi Müdahale: Kanserin erken evrelerinde, tümörün cerrahi olarak çıkarılması mümkündür. Bu, yemek borusunun bir kısmının veya tamamının alınmasını içerebilir.
2. Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için ilaçlar kullanılır. Kemoterapi, cerrahi müdahaleyle birlikte veya kanserin yayılmasını engellemek için tek başına da kullanılabilir.
3. Radyoterapi: Kanser hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınlar kullanılır. Genellikle cerrahiden önce veya sonra uygulanabilir.
4. Targeted Therapy (Hedefe Yönelik Tedavi): Kanser hücrelerine özgü tedaviler kullanılarak sağlıklı hücrelerin zarar görmesi engellenebilir.
5. İmmünoterapi: Bağışıklık sistemini güçlendirerek kanserle savaşmasını sağlayan tedavi yöntemidir.

Yemek borusu kanserinin tedavisi evresi ve bulunduğu bölgeye göre farklılık göstermektedir. Hastalar medikal onkolog, radyasyon onkoloğu ve cerrahtan oluşan multidisipliner bir ekip tarafından tedavi edilirler. Tedavi hastanın durumuna, tümörün yerleşimine ve yayılımına bağlıdır. Yemek borusu kanserinde en etkin tedavi yöntemi ameliyattır. 

Hastada tümör yaygın evrede değilse ve başka organ tutulumu yoksa adenokarsinom veya yassı hücreli (skuamöz) evre 1-2. evre yemek borusu kanserlerinde öncelikle cerrahi tedavi uygulanırken evre 3 tümörlerde radyoterapi ve kemoterapi birleştirildiği bir tedavi sonrasında cerrahi ameliyata uygun hale gelen hastalarda ameliyat planlanmaktadır. Evre 4 kanserler genellikle ameliyata uygun olmayıp, bu hasta grubunda kemoterapi ve radyoterapi tedavisi uygulanmaktadır.

Cerrahi teknik tümörün yerleşimine göre değişebilir. Cerrahi girişimde açık, kapalı (laparoskopik),veya robotik tekniklerden uygun olanı seçilebilir.

Mideye yakın yerleşimli tümörlerde karından ya da göğüs kafesinden yapılan kesiler ile yemek borusunun hastalıklı alt bölümü çıkarılarak kalan bölüm mide ile birleştirilir. Diğer bir grup hastada ise tüm yemek borusunun çıkarılması gerekebilir. Bu hallerde kalın barsak veya mide kullanılarak yeni bir yemek borusu yapılır.

Hastalık Çok İlerlemişse Neler Yapılabilir?

İleri evre yemek borusu kanserlerinde tümör etraf dokuyu tutmuş, diğer organlara yayılmış olabilir. Cerrahi olarak çıkarılması mümkün olmayan ya da fayda sağlamayacak olan bu hastalarda yukarıda bahsettiğimiz radyoterapi ve kemoterapi tedavileri uygulanır. Ancak hastanın yemek yiyebilmesini ve beslenmesi sağlamak amacı ile tümörün tıkadığı yemek borunun içine endoskopi ile stent konarak tekrar besinlerin mideye geçişi sağlanabilir. Bu işlem yapılamaz ise ameliyat ile mideye yerleştirilecek bir tüp yardımıyla direkt mide içine özel mamalar verilerek hastanın beslenmesi sağlanabilir.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmeli?

Yemek borusu kanseri ameliyatı vücudun en önemli ameliyatlarından biridir. Ameliyat sonrası erken dönemde nadir de olsa yemek borusu ile mide veya yeni yemek borusu olan barsak arasındaki birleşme bölgesinde kaçak olabilir. Ameliyat sonrasında doktorunuzun söylediklerine harfiyen uymanız komplikasyonları engellemek açısından çok önemlidir.

Yemek borusu kanseri ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken konuların en başında beslenme gelir. Hastanın sık sık az az beslenmesi ve özellikle ameliyat sonrası dönemde yeterli kaloriyi alması gereklidir. Yukarıda sayılan kansere sebep olan beslenme tarzından uzak durulmalıdır.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri İçin Hangi Bölüm ve Doktora Gidilmelidir?

İlk başvuru ve tanı için genel cerrahi ve gastroententereloji bölümleri uygun olmakla birlikte yemek borusu kanserinin tedavisi multidisipliner (birden fazla bölümün iş birliği) yaklaşımı gerektirir.

Genel cerrahi ve gastaroenterelojinin dışında medikal onkoloji, radyasyon onkolojisi, radyoloji, patoloji, genetik yemek borusu kanserinin tanı, tedavi ve takibinde yer almaktadır. Diyet ve beslenme bölümünün özellikle ameliyat sonrası dönemde desteği çok önemlidir.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Yemek borusu kanseri tedavi edilmediği durumda ilerleyen, yayılan bir hastalıktır ve ölüme sebep olabilir. İleri evre hastalıkta cerrahi tedavi mümkün olmayabilir.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Bu hastalığa sahip kişilerde erken dönemde beslenme ile ilgili sorun yaşanmayabilirken, hastalık ilerledikçe katı gıdaların yutulmasında sorunlar çıkabilir. Bu hastalarda püre tarzı yada sulu gıdalarla beslenme, yiyeceklerin iyi çiğnenmesi, küçük lokmalar tavsiye edilir. Bu şekilde alınan kalori yetersiz ve kilo kaybı oluyor ise takviye amaçlı özel hazır mamalar kullanılabilir.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri Tekrarlar mı?

Tüm kanserler gibi yemek borusu kanserinin tekrarlama ihtimali vardır. Bu yüzden hastaların ameliyat sonrası takiplerini aksatmamaları ve düzenli kontrole gelmeleri gerekmektedir.

Barrett Özofagusu Kanser mi?

Barrett özofagus yemek borusu kanseri için önemli bir risk nedenidir. Uzun süreli reflü, alkol ve sigara kullanımı ile birleştiğinde Barrett özofagusa neden olabilmektedir. Gastroözefajial reflü nedeniyle mide asidine uzun süreli maruz kalan özefagus alt ucunda tahribat oluşur. Tahriş olan bu kısımda yemek borusu hücreleri değişime uğrayarak yıllar içinde kansere yol açabilir.

Yemek Borusu (Özofagus) Kanseri: Sonuç

Yemek borusu kanseri, erken evrelerde belirti göstermediği için teşhisi zor olabilir. Ancak, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları benimsemek ve düzenli sağlık kontrolleri yapmak, riskleri azaltabilir ve erken teşhisi mümkün kılabilir. Her ne kadar tedavi süreci zorlu olsa da, günümüzde birçok gelişmiş tedavi seçeneği sayesinde bu kanser türüyle mücadele etmek daha mümkün hale gelmiştir.