Ben nedir? Melanom Tanısı

Ben nedir? nasıl oluşur?

Klasik tabirle değerlendirildiğinde, deriden kabarık bir çok lezyona ve deride olan bir çok lekeye ben terimi halk arasında kullanılmaktadır. Ama daha çok kahverengi leke görünümündeki nevüsler için bu tabir kullanılmaktadır. Bunlar melanosit dediğimiz deriye rengini veren hücreler ve bunlardan farklılaşan nevositlerden oluşan selim tümörlerdir.

Doğumsal ben nedir? Kanser gelişir mi?

Doğum sırasında bulunan veya yaşamın ilk 2 yılında ortaya çıkan benlerdir. Doğumsal benler büyüklüklerine göre gruplanmaktadır. Doğumsal benlerde kanser gelişimi az görülmekle beraber bu durum genellikle benin büyüklüğü ile alakalıdır. Bu benler içinde daha çok çapı 20 cm ve üstündekiler risk taşır.

Benlerin oluşumunda hangi nedenler rol almaktadır ve artış nasıl olur?

Benler genetik ve hormonal faktörler, deri tipi, güneş ışınları,immunsupresyon gibi nedenler rol almaktadır. Doğumda nevüs sayısı azdır. Nevüsler genellikle 30lu yaşlara kadar artar ve bu dönemde en üst sayıya ulaşır, sonra azalmaya başlar. Erişkinlerde ortalama 10-40 arası ben mevcuttur.

Malign Melanom nedir?

Az önce bahsettiğimiz nevosit ve melanositlerin kontrolsüz çoğalması sonucu gelişen kötü huylu tümörlerdir. Diğer deri kanseri türlerine göre daha az görülür fakat deri kanserine bağlı ölümlerin büyük bir kısmı melanomdan kaynaklanmaktadır. Bu tümör %80 sağlam bölgelerden gelişmektedir kalan kısmı var olan benlerden gelişmektedir. Bu nedenle kendi kendine ben muayenesi önemlidir.

Melanomun belirtileri nelerdir?

Yeni farkedilen oluşumların simetrik şekilli olmaması; kenarlarının düzensiz, girintili çıkıntılı olması;farklı renkleri ya da renk tonlarını içermesi, çapının 6 mm’den büyük olması, hızlı genişlemesi veya kabarıklaşması; kaşıntı, kanama veya kabuklanma göstermesi melanom için şüphe uyandırmalıdır.

Melanom gelişiminde risk faktörleri nelerdir?

• Açık tenli, renkli gözlü, sarı yada kızıl saçlı ya da çilli olmak (kişilerin derinin rengi açıldıkça görülme sıklığı artar),
• Güneş yanığı geçirmiş olmak(özellikle çocukluk yaşlarında ve bu dönemde şiddetli olması) veya hayatı boyunca fazla güneşe maruz kalmak,
• Kendisinde daha önceden melanom gelişmesi: ailesinde melanom veya cilt kanseri öyküsü olması,
• Çok sayıda bene (ortalama 50 den fazla) sahip olmak: Ne kadar çok ben varsa kanser oluşma riski o kadar yüksektir. (bunlar arasında daha çok atipik ben bulunması),
• Doğuştan itibaren çok büyük benlere sahip olmak,
• Herhangi bir nedenle bağışıklık sistemi zayıflaması.

Melanom tanısı nasıl konulur?

Şüphelenilen lezyona fizik ve dermatoskop muayene yapılır. Bu muayene sonucunda anormal oluşumun yakın izlenmesi veya çıkarılması kararı verilir. Alınması gereken oluşumlar kesi yapıldıktan sonra patoloji incelemesi yapılmak üzere çıkarılır. Patoloji sonucuna göre sonrasında tedavi planlaması yapılır. Benin tam ya da kısmi çıkarılması kansere neden olmaz. Tam tersine bu işlem sonucunda erken tanı alma şansına sahip olur. Yaygın olarak inanılan “neşter / bıçak değerse kanser olur” sözü kesinlikle doğru değildir

Melanom tedavide neler yapılır?

Melanomda bilinen en etkili tedavi erken dönemde yapılan cerrahi tedavidir. Melanom yeterince ileri seviyede yakalanmışsa önce lenf sisteminden başlayarak vücudun diğer organlarına yayılma riski (metastaz) nedeniyle anormal lezyona yakın lenf bezlerinden de biyopsi yapmak gerekir.

Tedavi sonrasında hastaların planlanan zamanlarda fizik muayene, dermatoskopik muayene (benlerin incelenmesi ve gerekirse düzenli aralıklarla takibi) ve lenf bezlerinin ultrasanografi ile takibi yapılmalıdır. Takipler dermatoloji ve onkoloji hekimleri tarafından yürütülmelidir.