Demir Eksikliği Anemisi (DEA)

Demir Eksikliği Anemisi (DEA) Nedir?

Kanın şekilli elemanları olan kırmızı kan hücreleri dediğimiz eritrositlerin birincil görevi dokulara O2 taşımaktır. Dolaşımdakı eritrosit kitlesinde olan anlamlı bir azalma Anemi (kansızlık) olarak tanımlanmaktadır.

İsminden belli olduğu üzere, demir eksikliği anemisi (DEA) vücuttaki demir miktarının yetersiz olmasından kaynaklanan Anemi tipidir.

İnsan vücudu yeterli demire sahip değilse eritrosit içerisindeki oksijen taşınmasını sağlayan madde olan hemoglobin üretilemez.

Demir Eksikliği Anemisi Nedenleri

• Diyette demir eksikliği, demir emiliminde bozukluk, demir gereksiniminde artış ve kan kaybı olabilir.
• Et, sebzeler, yumurta, süt ürünleri demir açısından zengin yiyecekler arasındadır. Bu yiyeceklerden fakir beslenme en sık nedenler arasındadır.  
• Atrofik gastrit, Peptik ülser, Çölyak, Ülseratif kolit, Crohn gibi sindirim sistemi hastalıklarında, bazı endokrin hastalıklar ve kansere bağlı demir emilim bozukluğu sık olarak görülmektedir.
• Ek olarak yoğun çay tüketimi, bazı ilaçların kullanımı da demir emilimini bozmakta.
• Gelişim çağındakı çocuklar, gebe ve laktasyon döneminde olan kadınlarda demir gereksinimi artmıştır.
• Yemek borusu varisleri, divertikul, hemorid, kadınlarda adet döneminde olan yoğun kanamalar kan kaybına bağlı demir eksikliği anemisine neden olmaktadır.

Demir Eksikliği Anemisi Belirtileri

Demir eksikliğinin gelişme hızına göre belirti ve bulguların şiddeti değişebilmektedir. Demir eksikliğinin yavaş geliştiği bireylerde belirtiler daha silik olabilmektedir.

Sık görülen belirti ve bulgular yorgunluk, solukluk, nefes darlığı, baş ağrısı, baş dönmesi, algılama ve öğrenme performansında azalma, çarpıntı, saç dökülmesi, ciltte kuruluk, yutma güçlüğü, huzursuz bacaklar, kırılgan ve kaşık şeklinde tırnaklar, ekstremitelerde soğukluk, sıradışı yeme isteği (örn. buz, toprak, kahve telvesi, cam gibi) olabilir.  

Tedavi edilmeyen ağır ve uzun süren kronik anemide Kalp yetmezliği, Dalak büyüklüğü ve Sarılık da sık olmasa da görülmektedir.

Demir Eksikliği Anemisi Tanısı

Demir eksikliği anemisi tanısında; tam kan sayımında Hemoglobin, Hemotokrit, Eritrosit ortalama korpusküler hacmine ve ayrıca Lökosit, Trombosit değerlerine bakılır.  

Kabaca erkeklerde Hgb <13, kadınlarda <12’nin altı görülmesi anemi varlığına işaret eder.

Hemogramda anemi olduğu kesinleşirse bunun demir eksikliğine bağlı olduğunu göstermek için serum Demir, TDBK, Transferrin ve Ferritin düzeylerine bakılır. Transferrin plazmada demiri taşıyan, Ferritinse vücuttakı demirin depolanmasına yardımcı proteindir. Ferritinin düşük olması vücütta demirin düşük seviyede depolanmış olmasına işaret eder.  

Demir eksikliği anemisi (DEA) tanısı kesinleştikten sonra altta yatan nedenin belirlenmesi için bir takım ek testler gerekebilir. Bunlardan sık olarak mide veya bağırsaktakı kan kaybını görmek için Endoskopi, Kolonoskopi, âdet kanamalarında Pelvik Ultrasononografi, damarsal kanamalarda Anjio BT kullanılmaktadır.

Anemi tanısı kadar nedenin de belirlenmesi tedavi ve takipi yönetmemizde bize yol göstericidir ve çok önemlidir.

Demir Eksikliği Anemisi Tedavisi İzmir

Demir eksikliği anemisi tedavisinde, demir içeriği zengin olan besinlerin tüketilmesine öncelik verilmelidir. Kırmızı et, tavuk eti, balık, karaciğer-dalak, yumurta, brokoli, baklagiller, tahıllar, pirinç bu besinler arasında sayılabilir. Ayrıca vücutta eksik olan demirin tamamlanması için demir içeren ilaçlar kullanılmaktadır.

Genellikle ağız yolu ile vücuda alınan hap, şurup, granül şeklindeki ilaçlar kullanılmaktadır. Ağızdan ilaç alımına bağlı sindirim sistemi sorunları yaşayan, şiddetli demir eksikliği saptanan veya sindirim sisteminden demir emilimi düşük olan hastalarda damar yolu ile demir tedavisi yapılabilir.

Hastanın birkaç ay aralıklar ile muayeneleri ve tetkikleri tekrar edilirerek tedavinin süresi ve dozu belirlenmektedir. Her kese sağlıklı günler diliyorum.